1960’larda klinik psikolog Claire W. Graves tarafından temelleri atılan ve Don Edward Beck ve Christopher C. Cowan* tarafından geliştirilen Spiral Dinamikler Integral Teorisi, günümüz dünyasının ihtiyaç duyduğu liderliğin, Sarı renkle ifade edilen 7. Değer sistemini benimsemiş liderler olduğunu belirtir.
Hiç kimsenin tek bir değer sistemine sahip olmadığı ancak birçoğunu çeşitli oranlarda içinde barındırdığından ve kurucuların deyimiyle ‘’insanların salt renkleri’’ olmadığı uyarısından hareketle,
Sarı değer sistemi ağırlıklı bir lider şu temel yaklaşımlara sahiptir:
- Organizasyon, sadece kendini (çalışanları ile birlikte) ve hizmet verdiği müşterileri değil, aynı zamanda prensipleri ve gösterdiği faaliyetler açısından ‘’hepimiz’’ i de gözetmelidir. ‘Hepimiz’, organizasyonun içinde bulunduğu salt yakın çevre değil, daha büyük ölçekte tüm dünyayı da kapsamaktadır.
- Sistemsel düşünür: Kendi liderliğinde olan teknik ve adaptif problemlere sunduğu çözümler**, o yerini bir başkasına bıraktığında da sistemin içinde çözüm getirmeye devam etmeli, kişiye bağlı yönetimlere bel bağlanmamalıdır. Bu sebeple, kişi ve takımların kendi kendilerini yönetebilecek kabiliyete de sahip olmalarını ister. Başta onlara talimat veren ve lidersiz hareket edemeyen çalışan ve takımlar istemez.
- Kişilerin özerkliğine saygı duyar ve onların kendi değer sistemlerinde düşünmek, hissetmek ve bunlara göre hareket etme özgürlüklerini gözetir. Onları baskılamaz, kendi fikirlerini empoze etmeden, organizasyonun hedeflerine ortak katılımını sağlar..
- Bilmediği konularda, bunu kabul etme cesareti vardır.
- Fırtınanın ortasındaki dinginliktir, kriz anlarında sakin bir şekilde çözüm odaklı düşünür ve davranır.
- Yenilikçi ve yaratıcı çözümler üretme becerisine sahiptir.
- Karmaşık konuları basit temellere indirgeyebilir.
- Her şeyin açık ve şeffaf bir şekilde paylaşılmasını (open source) diler. Fikir ve bilginin serbestçe dolaşımına ortam sağlamaya çalışır. Bununla birlikte, fikir ve bilgi sahiplerine saygı duyar ve onların bu fikirlerinin mülkiyetini almalarını ego problemi yapmaz.
Her bir değer sistemi, öncekilerin tamamını içselleştirmiş ve onları hala barındırıyor olmakla birlikte, Graves’in ‘ikinci kısım’ değer sistemlerinin ilki olarak gördüğü Sarı, diğer tüm renkleri içinde barındırdığı için, onları tanımlayabilme ve onları yönetebilme becerisine de sahiptir. Hatta, örneğin kendi takımının üyelerinin ağırlıklı ve ardıl değer sistemlerini belirleyerek, onların, kendi değerlerinden hareket etme özgürlüğüne saygı duyar ve bu yolla kendilerini gerçekleştirmelerine izin verir. Her değer sisteminin getirdiği avantajlar vardır ve bunu, organizasyonun da değer sistemleri doğrultusunda, her iki tarafın da ortak hedeflerine uygun olarak çalıştırır.
Yedinci/sarı değer sistemi ağırlık merkezi olan bir lidere örnek olarak, Dünyanın güncel problemlerini dert edinen ve yaptığı çalışmalarla tüm Dünya’nın yararına bir geleceği gözeten Elon Musk gösterilebilir ***.
Ben, Biz ve Hepimiz’i gözeten ve (ikinci kısım) yedinci değer sistemi olan Sarı liderlerin çoğalması ve hepimizin içindeki sarı unsurları daha da geliştirmek dileklerimle.
Sevgi ile kalın,
Zeynep Balaban (PCC) / Organizasyon Koçu
Spiral Dinamikler Integral Uygulayıcısı (CPT)
* Spiral Dynamics, Mastering Values, Leadership and Change, 1996, Blackwell Publishing
** “The Practice of Adaptive Leadership: Tools and Tactics for Changing Your Organization and the World.” Heifetz, Ronald A. Linsky, Marty Grashow, Alexander. Harvard Business Press, “Copyright 2009 Cambridge Leadership Associates”
*** https://www.instagram.com/tv/CK_m5Zgpc7C/?utm_source=ig_web_copy_link, www.spiraldinamikler.org,https://www.instagram.com/spiraldinamikler, www.valuematch.net