Dr. Goodwin: Netflix’te Bir 7. Seviye Lideri [1]

Pandeminin başlangıcından beri sıklıkla ziyaret ettiğimiz Netflix’teki New Amsterdam dizisinin başrol karakteri Dr. Max Goodwin acaba bir Spiral Dinamikler Büyücüsü (Spiral Dynamics Wizard) tarafından mı yaratıldı?

Dr. Goodwin, Spiral Dinamikler Teorisi’nin kurucusu Claire W. Graves’in bahsettiği 7. Seviye / Sarı Liderin birçok özelliğini bir arada gösteriyor: Her şeyden önce Spiral Dinamiklerin spiral yapısından dolayı, 'Sarı', aslında ilk değer sistemi olan ve sadece kendi fiziksel ihtiyaçlarını gözeten ‘Bej’in, çok daha karmaşık sistemlerde düşünen ve çok daha karmaşık çözümler getiren, bir üst gelişmiş versiyonudur. Sadece parası olanın en iyi tedavileri görebildiği günümüz 'turuncu' değer sisteminin bozulmuşluklarını, bir devlet hastanesinin başına geçerek bertaraf etmeye çalışırken, aslında sadece parası olanların değil, herkesin, öncelikle ‘fiziksel olarak hayatta kalabilmesi’ için uğraşıyor. Sarı değer sistemindekiler, bütünsel bakışları ve karmaşık düşünebilme yetileri sayesinde, tüm sisteme fayda sağlayan birçok çözüm üretebilirler. Ürettikleri çözümler, daha önce hiç düşünülmemiş, kimsenin aklına gelmeyen, yaratıcı çözümlerdir. Bu yaratıcı çözümler, onları aynı zamanda ‘ilkleri yapan öncüler’ haline getirir. Bu da beraberinde birçok ‘yan etki’yi beraberinde getirebilir: 7. Seviyenin öncesindeki tüm ‘ilk kısım’ değer sistemlerinin korkuları vardır: 'bej', her an fiziksel ihtiyaçlarını karşılayamama korkusuyla uğraşır, ‘mor’, gruptan dışlanmak, 'kırmızı', ‘güç ve şerefini’ kaybetmek, ‘mavi’, ‘düzen ve istikrarı kaybetmek’, 'turuncu' ‘başarılı olamamak ve buna bağlı olarak maddi gücünün azalması/yok olması’ ve 'yeşil', fikirlerinin dikkate alınmaması ve ‘ait’olduğu grubun onayını alamamak. Sarı, bireysel anlamda korkusuzdur[2]. Dr. Goodwin, cesurca yaptığı radikal değişikliklerle işini kaybetme, ilk kez denediği bazı uygulamalarla başarısız olma ya da çevresi tarafından yargılanma ve dışlanma korkuları yaşamıyor.

Dr. Goodwin, bunun yanısıra, her 'sarı' gibi, kendinden önceki tüm renklerin, bozulmadan önceki, çözüm getiren olumlu taraflarını da barındırıyor ve duruma göre bu renklerini ortaya koyuyor. Spiral Dinamiklere göre, her kişi, yeni bir değer sistemini ağırlık merkezine oturttuğunda, ondan öncekileri de doğal olarak içinde barındırır. Sarılar, kendinden öncekilerden farklı olarak, bunlarla savaşmaz veya bastırmaya çalışmaz. Onların hepsinden, o anki duruma hangisi en iyi cevabı veriyorsa, ondan yararlanır. Spiral Dinamikler’e göre her yeni değer sistemi, bir öncekinin bozulmuşluklarını tamir etme ihtiyacından ortaya çıkar. Onların bozulmadan önceki hallerinden faydalanmak, sarıların en önemli özelliklerindendir. Dr. Goodwin, takım elbise yerine giymeye devam ettiği doktor önlüğü ile, birlikte çalıştığı meslektaşlarına ‘ben sizden farklı değilim’i vurgularken, gün boyu kendi zamanından, hatta hastalığının tedavisine ayırdığı zamandan feragat ederek, grup uyumunu ve öz-feda’yı önceliklendiren 'mor', 'mavi' ve 'yeşil'i çalıştırıyor. Bununla birlikte, medikal direktörlük konumunun farkında: bu hiyerarşiyi asla göz ardı etmeden, aldığı kararların gerçekleşmesi için bu konumundan da faydalanıyor (mavi). Dr. Goodwin, meslektaşlarının ve hastalarının fikir ve duygularını önemseyen bir direktör: kolektif değerler sisteminin şu andaki en üst seviyesi olan 'yeşil'in en somut kanıtlarından biri. Bireyin ifadesine öncelik veren değer sistemleri olan 'kırmızı', Dr. Goodwin’de anlık karar alma ve aksiyon geçme ile kendini gösterirken, bilim ve teknolojiye olan inanç, başarı odaklılık ve bu başarıya giderken çeşitli opsiyonları üretme becerisi ile çevresindeki tüm 'turuncu'lara ilham oluyor.

'Sarı'lar, kendi içlerindeki renkleri duruma göre çalıştırırken, çevresindekilerin değer sistemlerinin kendilerini göstermesine izin verir. Dr. Goodwin, ekibinin her üyesinin kendi akorları[3] ile çaldıkları müzikle de besleniyor. Yeter ki bütünün iyiliğine faydası dokunsun.

'Sarı'’nın ‘adem-i merkeziyetçi’ idari anlayışını ise, bir bölümde, çok basit bir önleyici tıp uygulamasında gördüm: Bir gün hastaneye, kalp krizi sebebiyle ölmek üzere bir hasta geliyor. Bu da, Dr. Goodwin’de, hastalığın en son noktaya gelmeden önlenmesi için bir uygulama başlatmasına ilham veriyor. Mahalledeki bir berber dükkanındaki müşterilerin, henüz belirgin hiçbir şikayetleri yokken tansiyonlarını ölçüyor ve onların hastaneye son aşamada gelmeden önce sağlık kazanmasını amaçlıyor. Dr. Goodwin karakteri, her şeyden önce soyadıyla bile bir mesaj veriyor: ‘iyi kazanmak’. Önceliği para, kariyer, imaj, çevresinin onayını almak değil: Onun çabalarını tetikleyen tek bir şey var: Hastalarının iyiliği.

Endüstriyel dönemin mavi hantallığının ve turuncunun getirdiği hırs ve rekabetçi anlayışın, içinde barındırdığı canlılarla birlikte tüm Dünyamızı da yorduğu bu son dönemlerde, artık sadece kazanmak değil, 'iyi kazanma'ya hepimizin ihtiyacı var.

Yazımı Claire W. Graves’in '7. Seviye / Sarı değer sistemi ' ile ilgili söylediği güzel bir sözle bitireyim:

"Şimdiye kadar… insan asla kendisi olmadı. Yedinci seviyenin eşiğindeki kişi… insan olmanın eşiğindedir. "[4]

Sevgi ile

Zeynep Balaban

Organizasyon, Lider ve Takım Koçu (PCC)

Spiral Dinamikler Uygulayıcısı (CPT)

---

[1] Spiral Dynamics, Mastering Values, Leadership and Change, Exploring the New Science of Memetics, Don Edward Beck and Christopher C. Cowan, Blackwell Publishing, 1996 [2] Spiral Dynamics Integral Eğitim programından, www.valuematch.net, https://youtu.be/aXyB_V--7CY [3] Valuematch, Spiral Dynamics L1 Training www.valuematch.net [4] ‘Thus far ….. man has never been himself. Man, at the threshold of the seventh level … is at the threshold of being human.’, Valuematch, Spiral Dynamics L1 Training www.valuematch.net